Saturday, May 28, 2011

Irish Language Debate in the Dáil

Thursday saw a debate in the Dáil, initiated by Sinn Féin, on the 20 year strategy for the Irish language.
There are aspects of Fine Gael policy that are totally contrary to the proposals contained in the 20 year strategy. For example they want to make Irish an optional subject for the leaving certificate, they want to end the 'Irish Speaker’s Scheme' and change the rules in relation to the establishment of new Gaelscoileanna which will make it much more difficult for Gaelscoileanna to become established in the future.
These proposals fly in the face of everything contained in the 20 Year Strategy.
Unless the Government adopts a radically different attitude its policies will have a serious detrimental affect on the Irish language.
In my contribution to the debate I said:
“Cuirim fáilte roimh an díospóireacht seo. Tá sé tábhachtach go bhfuil sé ag dul ar aghaidh. Tá súil agam go mbeidh i bhfad níos mó plé anseo faoin Ghaeilge agus i bhfad níos mó gnó eile déanta trí Ghaeilge amach anseo. Sin an fís a bhí ag na daoine a bhunaigh an pharlaimint seo.
Tá súil agam go mbeidh an díospóireacht ina spreagadh do Ghaeilgeoirí, do fhoghlaimeoirí agus do dhaoine amuigh ansin atá báúil don Ghaeilge, thuaidh agus theas.
Ag tús an phróiséas síochána agus i rith na cainteanna roimh Comhaontú Aoine an Chéasta chuir Sinn Féin ceist na Gaeilge sa Tuaisceart, agus ar an oileán ar fad, ar an chlár. As sin tháinig aitheantas don Ghaeilge, agus Foras na Gaeilge, agus don chéad uair tacaíocht don Ghaeilge ins na Sé chondae. Tháinig feabhas mór ar stadas ár dteanga náisiúnta sna Sé Chontae ó shin.
Ní aithníonn an Ghaeilge aon teorann ar an oileán seo. Is teanga uile-Éireann í má ta muid chun í a athshlanú is ar bhonn uile-Éireann a dheantar é. Tá tábhachtach le Foras agus le tacaíocht leanúnach ón dá thaobh den teorann chun cuidiú lena chuid oibre.
Is linne uilig an teanga, pé creideamh ná dearcadh polaitiúil atá againn.
Caithfidh muid seo a chur ina luí ar Rialtas na Breataine agus go háirithe ar ár gcairde, na hAondactóirí. Tá gá le fís s’againne faoin Ghaeilge a mhíniú dóibh agus a leiriú nach bagairt dóibh forbairt na Gaeilge agus an cultúr Gaelaigh.
Ta muid ag iarraidh pobal na Gaeilge a thogail ins an Tuaisceart, pobal a bhfuil cainteoirí ann, scoilteacha lán-Ghaeilge, áiteacha sóisialta, clubanna óige, féidireachtaí gairme, mean cumarsáide agus dlithe chun na cearta sin a chosaint sna cúirteanna.
Tá Sinn Féin ag déanamh ár ndicheall sa Roinn Oideachais ó thuaidh chun an Ghaeloideachais a fhorbairt. Thiug Caitriona Ruane deontais do chlubanna óige Ghaeilge fríd an Tuaisceart. Leanfaidh muid ar aghaidh leis an obair sin.
Fuair Sinn Féin airgead ó Rialtas na Breataine i rith cainteanna Hillsborough i ndiaidh troid mór ‘s ag cuir a lan bru, fá choinne an Ciste Craoltóireachta agus fuair muid airgead chun Ciste Infheistíochta a bhunaigh a chuideodh le forbairt gréasán Cultúrlanna.
Tá Gaeilgeoirí ó thuaidh ag iarraidh Gaeltachtaí uirbeacha a chruthú agus an timpeallacht thart orainn a Ghaelú. Shin ceist. Bh’feidir ta nios mo daoine ag caint Gaeilge i Bheal Feirste achan la na in Bhaile Atha Cliath. Níl fhios agam. Taobh amuigh do Uachtaran Obama
Banrion na Shasana.
Faoi stiúradh Conor Murphy mar Áire Timpeallachta tá busanna ag gabháil suas Bóthar na bhFál le comharthaí Gaeilge orthu.
Tá gá leis na hiarrachtaí seo bheith á forbairt ar bhonn uile-Éireann agus comh-oibriú idir na hinstitiúdaí ar an dá chuid den oileán seo chun tuilleadh éifeacht bheith leis an obair seo.
Beidh Sinn Féin an sasta a bheith ag obair leis Áire Jimmy Dennihan. Go n’eirigh an t’adh leis. Agus leis Carál Ní Chuilín, Áire nua sns Thuaisceart fosta.Tá Acht na Gaeilge againn ó dheas. Caithfidh muid sin a úsáid agus a fhorbairt. Tá Acht a dhíth ó thuaidh.
Mar shampla, a penal law, The Administration of Justice (Language) Act Ireland of 1737 decrees that all proceedings within courts of justice (mar dhea) there shall be within the English language.
Tá an Ghaeilge mí-dleathach sna cuirteanna ó Thuaidh. Tá gá le deireadh a chur leis an dlí seo anois.
Agus mar a dúirt mé tá Acht na Gaeilge a dhíth ansin.
Acht atá bunaithe ar na Bunphrionsapail seo a leanas-
• Cearta Gaeilgeoirí ag croí an Achta
• Achmhainní oiriúnacha leis an Acht a chur i bhfeidhm
• Coimisinéir na Gaeilge leis an Acht a mhaoirsiú.
Ní cheart go mbeadh eagla chóiche ar duine ar bith roimh an Ghaeilge.
Is linne uilig an saibreas agus an dúchas atá taobh istigh den teanga Gaeilge agus is ansin a bfhaighfidh muid croí agus anam na tire seo.

No comments:

Share